اما آن هوا و آن آفتاب، نمی‌توانست مقدمه حتی یک بارش خفیف هم باشد. بالاخره روز گذشت و شب هنگام فرارسید. مازنی‌ها شام خود را خوردند و در بستر آرمیدند. هنوز دقایقی نگذشته بود که صدای رعدو‌برق‌های سهمگین، توجه همه را به‌خود جلب کرد. آسمان مرتبا روشن می‌شد و این صدای بسیار وحشتناک آذرخش بود که ثانیه‌ای آرام نمی‌گرفت.
لحظات به همین منوال گذشت تا اینکه ناگهان، دهان آسمان یکباره باز شد و این قطرات بسیار درشت و مکرر باران بود که بر پهنه شرق مازندران فرود می‌آمد. تقریبا از همان دقایق ابتدایی شروع باران می‌توانستی حدس بزنی که سیلی عظیم در راه است و شاید به همین دلیل بود که ستاد مدیریت بحران استان در ساعت دو بامداد تشکیل جلسه داد تا در مورد سیل احتمالی، تصمیماتی اتخاذ شود.
و سیل درست مانند چند‌ماه گذشته که خسارات فراوانی به شرق مازندران وارد کرد، این بار، بهشهر و چند روستای حومه آن را طعمه خود قرار داد که متأسفانه 9نفر از هموطنان مازندرانی ما، جان خود را از دست دادند و حدود 90میلیارد تومان خسارت ملی به‌بار آمد. درحالی‌که طبق برآوردهای کارشناسی، بهشهر می‌توانست با اعتباری معادل 1/5 میلیارد تومان، طرح‌های آبخیزداری استانداردی را عملیاتی کند که متأسفانه به‌علت عدم‌تأمین اعتبار، علاوه بر فوت چند شهروند بهشهری، بیش از 90میلیارد تومان نیز خسارت به بار آمد. حالا مسئولانی که در تأمین اعتبار 1/5میلیارد تومانی دچار مشکل شده بودند مجبورند این خسارت بالا را نیز جبران کنند.
ایران کشور سیل‌خیزی است؛ چرا که با وجود برخورداری از آب و هوای معتدل و کمبود بارش، بسیاری از نقاط آن (در حدود 60شهر) مستعد وقوع سیل است که در این میان، شهرهای استان مازندران سهم ویژه‌ای از وقوع جریان سیل دارند. آمارها نشان می‌دهد که در 53سال گذشته، بیش از 12هزار شهروند ایرانی بر اثر سیلاب جان خود را از دست داده‌اند.
حسین درخشان، سخنگوی سازمان امداد و نجات هلال احمر می‌گوید: از ابتدای سال 90تاکنون 40مورد سیل و آبگرفتگی در مازندران داشته‌ایم که بیشتر در شهرهای بهشهر، ساری و نکا بوده است و در نتیجه 3900نفر دچار حادثه شده‌اند. اگرچه سیل بهشهر، خسارات مالی و جانی فراوانی به بار آورد اما نمی‌توان به آبگرفتگی شدید معابر عمومی و خیابان‌های ساری، قائمشهر و نکا اشاره‌ای نکرد. نخستین سیل سال‌جاری مازندران درتیرماه، سیل بعدی در 12شهریور، سیل سوم در 8مهرماه وآخرین سیل درخلال چهار ماه اخیر، چند روز پیش در بهشهر و مناطق اطراف به وقوع پیوسته است.
یکی از راهکارهای بسیار مؤثر در پیشگیری و کاهش خسارات سیل در سراسر دنیا، انجام پروژه‌ها و عملیات آبخیزداری است. آبخیزداری به‌معنای اجرای عملیات بیولوژیک و مکانیکی به‌منظور تقویت پوشش گیاهی، حفاظت خاک و افزایش نفوذپذیری و در نتیجه کاهش پتانسیل سیل‌خیزی در یک منطقه است.
متأسفانه از اجرا نشدن طرح‌های آبخیزداری، تجاوز به حریم رودخانهها و عدم‌پاکسازی مسیر پل‌های شهری، به‌عنوان مهم‌ترین دلایل وقوع سیل نام برده شده است اما از دیگر عللی که در وقوع سیل مؤثر است، می‌توان به از دست رفتن پوشش گیاهی و خاک، تغییر در مسیر طبیعی رودخانهها و نهرها، احیای رویشگاه‌های آسیب‌دیده و ساماندهی فعالیت‌های عمرانی براساس سند آمایش سرزمین، تغییر در عرصه‌های طبیعی و شکل زمین، عدم‌مدیریت صحیح آبخوان‌ها، سدسازی‌های غیراصولی و کارشناسی و زیرکشت رفتن اراضی حاشیه رودخانهها اشاره کرد؛ دلایلی که همگی آنها کارشناسی شده و مورد بررسی قرارگرفته‌اند اما به‌دلیل عدم‌تأمین اعتبار، ما باید شاهد وقوع چنین فجایع طبیعی‌ای باشیم؛ به‌عنوان مثال همین میزان بارش در شهر نکا که خود یکی از شهرهای سیل‌پذیر ایران است نیز اتفاق افتاد اما به‌دلیل انجام صحیح و مدل اروپایی آبخیزداری مشبک در این شهر، نه‌تنها هیچ سیلی در نکا به وقوع نپیوست بلکه هیچ آماری از آبگرفتگی شدید خیابان‌ها و معابر اصلی آن نیز مخابره نشد.
واقعه‌ای قابل پیشگیری
سیل چند‌ماه قبل مازندران که خسارات بسیاری نیز به بار آورد، می‌توانست بزرگ‌ترین زنگ خطر برای مسئولان با توجه به شروع فصل سرما باشد تا دیگر اخباری مانند سیل بهشهر شنیده نشود اما گویی کسی به این هشدار توجهی نکرد. حسین، تازه دامادی است که عید فطر عروسی کرد و به خانه خود رفت؛ خانه‌ای که آن را از سهم‌الارث پدر مرحومش خریده بود. او و همسرش که شب حادثه در خانه پدرهمسرش به سر می‌بردند، وقتی حوالی ظهر به خانه خود می‌روند، هاج و واج می‌مانند چرا که می‌بینند آب تا زانوی آنها در خانه بالا آمده و آنجا را به استخر تبدیل کرده است. حسین می‌گوید: اگر دزد به خانه مان زده بود و تمام دارایی ما را به سرقت می‌برد، اینچنین دچار شگفتی و بهت نمی‌شدیم تا اینکه در خانه را باز کنیم و ببینیم که خانه‌مان به استخری پرآب تبدیل شده است. دیگر وقت آن رسیده که برای رخدادهای مسلم هر اقلیم جغرافیایی، به جای هشدار دادن، اقدامات عملی گسترده‌ای صورت بگیرد. سیل کنونی اگرچه سهمگین بود اما شدت آن نباید حداقل جان شهروندان ما را می‌گرفت. انجام طرح‌های فوری آبخیزداری در تمام شهرهای سه استان شمالی، برگرداندن نهرها و رودخانهها به موضع طبیعی خود و درنظر گرفتن استانداردهای شهری در جهت پیشگیری از‌آبگرفتگی سریع معابر، سه اقدام عاجلی است که باید تا شروع جدی بارش‌ها انجام پذیرد. مازندران جزو استان‌هایی است که حتی در فصل تابستان نیز شاهد بارش‌های متعدد است و با شروع پاییز و تداوم و تعدد بارش‌ها، باز هم امکان جاری شدن سیل و به‌بارآمدن خسارات فراوان مالی و جانی به‌شدت وجود دارد.
